اگر تاکنون برای تهیه پایان‌نامه یا مقاله اقدام کرده باشید، حتماً می‌دانید که برای یافتن منابع تحقیقاتی روش‌های مختلفی وجود دارد. شرکت گوگل نیز برای این منظور روش ساده‌ای را ابداع کرده است تا تمامی افراد فعال در حوزه‌های علمی و تحقیقاتی بتوانند منابع تحقیقاتی معتبر موردنظر خود را پیدا کنند. به‌جرأت می‌توان گفت گوگل اسکولار (Google Scholar) بهترین موتور جستجوی رایگان منابع و مقالات علمی و پژوهشی است. یک محقق یا حتی یک دانشجو می‌تواند منابع مورد نیاز خود اعم از کتاب، رساله، چکیده، مقالات ژورنال‌ها و همایش‌ها، متون قضایی و حقوقی، پایان‌نامه‌های مقاطع ارشد و دکتری و سایر منابع موردنیاز خود را در گوگل اسکولار پیدا کند. در این نوشته با گوگل اسکولار بیشتر آشنا خواهید شد و از شما دعوت می کنیم تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
گوگل اسکولار چیست؟
تا پیش از تولید گوگل اسکولار، جستجو در گوگل زیاد معتبر نبود و اکثر مطالبی که در موتور جستجوی گوگل پیدا می‌شدند، قابل اعتماد و قابل استناد نبودند. به همین دلیل گوگل، سرویس گوگل اسکولار خود را طراحی و عرضه کرد. شما با استفاده از این سرویس قدرتمند می‌توانید هنگام جستجوی کلیدواژه‌های موردنظر خود، مستندات، مقالات و کتاب‌های علمی را در نتایج جستجو ببینید. در واقع در این سرویس با جستجوی کلیدواژه‌ها هزاران سایت مختلف با عناوین و موضوعات متفاوت به شما نشان داده نمی‌شوند و تنها منابع علمی معتبر در اختیارتان قرار می‌گیرند. برای نگارش مقاله یا پایان‌نامه شما نیاز به یک‌سری مطالب به‌روز دارید؛ به همین دلیل باید به دنبال فراهم کردن منابع معتبر و به‌روزی برای ترجمه مقاله خود باشید. اگرچه در گوگل اسکولار این هدف محقق می‌شود و شما می‌توانید بسیاری از اطلاعات علمی موردنیاز خود را در نتایج این سرویس پیدا کنید؛ اما هنوز هم نیازمند مراجعه به منابع و مقالات دیگر خواهید بود.
در حال حاضر، بانک‌های استنادی اصلی مانند اسکوپوس یا وب‌آو‌ساینس یا دیگر دیتابیس‌های تخصصی، به‌سادگی در دسترس دانشجویان و پژوهشگران قرار نمی‌گیرند و هزینه دسترسی به آن‌ها زیاد است. در این میان، موتور جستجوی گوگل اسکولار به‌عنوان یک موتور رایگان که دارای جامعیت عالی هستند، نقطه شروع مناسبی برای جستجوی منابع علمی موردنیاز محسوب می‌شود. اگرچه این موتور جستجو به منابع زیادی دسترسی دارد؛ اما در هرحال نمی‌توان به‌عنوان بهترین موتور جستجوی مقالات علمی به آن تکیه کرد و تنها به‌دلیل رایگان بودن این موتور جستجو، محققان و دانشجویان می‌توانند بسیاری از نیازهای پژوهشی خود را در آن پیدا کنند. برای این منظور نیز باید نسبت به نحوه کار گوگل اسکولار و جستجوی دقیق در آن اطلاعات کافی داشته باشند. در این مقاله، موتور جستجوی گوگل اسکولار همراه با ویژگی‌هایش معرفی شده است و شما با خواندن این مقاله می‌توانید بهتر درک کنید که گوگل اسکولار در نوشتن مقالات به ما چه کمکی می‌کند.
دلیل استفاده از گوگل اسکولار به جای گوگل
تقریبا تمامی مردم برای جستجوهای هرروزه خود در اینترنت از گوگل استفاده می‌کنند. در این میان، این سوال پیش می‌آید که در چه مواقعی و چرا باید از گوگل اسکولار استفاده کرد. شما با استفاده از گوگل اسکولار، به یک رابط کاربری مشابه با صفحه جستجوی گوگل دسترسی دارید. البته صفحه جستجوی گوگل اسکولار تفاوت‌هایی نیز با صفحه جستجوی گوگل دارد؛ که مهم‌ترین عبارتند از:
· شما با استفاده از گوگل اسکولار می‌توانید فرمت‌های مختلف ارجاع اعم از MLA و APA را کپی کنید.
· استخراج داده‌های کتاب‌شناسی مانند BibTex و RIS برای استفاده از نرم افزارهای مدیریت مراجع در گوگل اسکولار امکان‌پذیر است.
· در گوگل اسکولار لینک‌هایی وجود دارند که شما را به‌طور مستقیم به نسخه کامل مقاله هدایت می‌کنند.
همانطور که اشاره شد، جستجو در گوگل اسکولار رایگان است؛ اما اکثر مقالات علمی به‌طور رایگان در دسترس عموم قرار نمی‌گیرند. با این حال، گوگل تلاش می‌کند نسخه‌های پیش‌نویس آن‌ها را پیدا کند. براساس گزارش‌های غیررسمی، موتور جستجوی Google Scholar در سال ۲۰۱۴ میلادی، بیش از ۱۶۰ میلیون مدرک علمی را در خود داشته است. بیشترین منابعی که در این موتور جستجو در اختیار محققان قرار می‌گیرند، مقاله‌ها و کتاب‌های علمی هستند. گرچه برخی پایان‌نامه‌ها و گزارشات علمی نیز در این موتور جستجو در دسترس هستند. در این‌صورت پژوهشگر یا دانشجو می‌تواند با جستجوی کلیدواژه‌های مدنظر خود به گنجینه‌ای عظیم از منابع معتبر دسترسی داشته باشد؛ گرچه، همانطور که گفته شد گوگل اسکولار نباید به‌عنوان تنها روش جستجوی منابع موردنیاز استفاده شود.
قابلیت ها و امکانات مختلف Google Scholar
با استفاده از این سرویس جستجوی قدرتمند شما می‌توانید از امکانات و قابلیت‌های زیر بهره‌مند شوید:
· یافتن ورژن‌های مختلف مقاله در اینترنت
· مشاهده اطلاعات پژوهشگران و نویسندگان برتر
· مشاهده آثار مرتبط، نقل‌قول‌ها و ارجاعات، نویسندگان و انتشارات
· جستجو بین تمامی منابع علمی
· جستجوی مقالات براساس سال انتشار
· یافتن متن کامل اسناد و مدارک علمی موجود در فضای وب
· مشاهده تعداد و آمار استنادات
· مشاهده رفرنس‌های مقالات و جستجو براساس این رفرنس‌ها
· ذخیره جستجوها و منابع بازیابی شده به‌واسطه این موتور جستجو
· اعتبارسنجی مقالات و نویسندگان
· ارائه ارجاع قالب‌بندی‌شده مقاله در قالب‌های مختلف
· ایجاد پروفایل شخصی برای نویسندگان
· بررسی خلاصه‌ای از وضعیت پژوهشی، اطلاعات و مشخصات پژوهشگران و نویسندگان شاخص
· ردیابی استنادات موجود به مقالات خود
· مشاهده مقالات خود اعم از مقالات فارسی و انگلیسی و امکان مشاهده آن‌ها به زبان‌های مختلف
· آگاهی یافتن از بروزترین پیشرفت‌های علمی در تمامی‌زمینه‌ها
· محاسبه H-Index براساس تعداد مقالات و استنادات و رسم نمودار مربوطه
· جستجوی ساده و پیشرفته با آپشن‌های مختلف و عالی در گوگل اسکولار
· آلرت یا آگاهی‌رسانی
نکات موردنیاز برای جستجو در گوگل اسکولار
برای دستیابی به نتایج بهتر در جستجو با گوگل اسکولار، نیاز به رعایت یک‌سری نکات و ترفندها است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
· بهتر است به جای سرچ عبارات کامل موضوعات، تنها کلمات کلیدی را سرچ کنید. برای این منظور می‌توانید از قبل فهرستی از کلمات کلیدی را آماده کرده و جستجوی خود را به ازای هر کدام از این کلمات انجام دهید.
· شما می‌توانید هنگام جستجو از کاراکتر نقل‌قول (“) استفاده کنید. در این صورت نتایج به دست آمده به طور دقیق با کلمه کلیدی مطابق خواهند بود. بدون استفاده از این کاراکتر، گوگل اسکولار هر کلمه کلیدی را به عنوان یک عبارت جداگانه در نظر می‌گیرید. به عنوان مثال، با جستجوی عبارت جنگل‌های طبیعی (Natural forests)، گوگل، کلمات جنگل‌ها و طبیعی را به طور جداگانه در نظر گرفته و ممکن است نتایجی نامرتبط با جستجو را نمایش دهد. اما در صورتی که این عبارت داخل کاراکتر نقل قول به‌صورت “Natural forests” جستجو شود، گوگل آن را یک عبارت در نظر می‌گیرد.
· اگر در عبارت جستجو، سال مدنظر خود را قرار دهید، نتایج مربوط به همان سال را دریافت خواهید کرد. به عنوان مثال با جستجوی عبارت Natural forests 2019 نتایج مربوط به سال ۲۰۱۹ را دریافت می‌کنید.
· شما می‌توانید برای کنترل نتایج جستجو در گوگل اسکولار از عملگرهای بولی (Boolean) استفاده کنید. توجه داشته باشید که در استفاده از این عملگرها باید حتماً از حروف بزرگ در جستجوی خود استفاده کنید. در صورتی‌که عملگر بولی AND را در بین دو کلمه کلیدی مدنظر خود استفاده کنید، هردو کلمه کلیدی را در نتایج جستجو مشاهده می‌کنید. همچنین اگر عملگر بولی NOT را استفاده کنید، کلمه کلیدی بعد از این عملگر از نتایج جستجو حذف خواهد شد. با به‌کارگیری عملگر بولی OR نیز وزن یکسانی از هر دو کلمه کلیدی را در نتایج مشاهده می‌کنید که در هر نتیجه یکی از کلمات کلیدی وجود خواهند داشت.
· اگر بلافاصله بعد از کلمه کلیدی از کاراکتر ~ استفاده کنید، جستجو در گوگل اسکولار به همراه کلمات مترادف انجام می‌شود.
· استفاده از کاراکتر – قبلا از کلمات جستجو معادل عملگر NOT و استفاده از کاراکتر + بعد از کلمات جستجو معادل عملگر AND عمل می‌کند.
جستجوی پیشرفته در گوگل اسکولار
موتور قدرتمند گوگل اسکولار یک سری امکانات جستجوی پیشرفته را در اختیار کاربران قرار داده است که با استفاده از آن‌ها می‌توان کنترل بهتری روی نتایج به دست آمده داشت. در صورتی که در ابتدای راه جستجوی مقالات علمی باشید، قابلیت جستجوی پیشرفته گوگل اسکولار، نتایج محدودتری را به شما ارائه می‌کند؛ اما در صورتی که با نتایج ارائه شده آشنا باشید، کنترل بیشتری روی این نتایج دارید و در نهایت به نتایج بهتری دست پیدا می‌کنید. برای دسترسی به این قابلیت گوگل اسکولار می‌توانید روی منوی سمت راست آن (در زبان انگلیسی روی منوی سمت چپ) کلیک کرده و گزینه جستجوی پیشرفته را انتخاب کنید. با استفاده از این قابلیت، گزینه‌های مختلفی در اختیار شما قرار می‌گیرند که با تنظیم آن‌ها می‌توانید به مقالات مدنظر خود دسترسی داشته باشید. به‌عنوان مثال می‌توانید بازه زمانی مقالات را انتخاب کرده یا عبارت دقیق مدنظر خود را تایپ کنید.
- پیشنهاد مطالعه: کمک هزینه اسکلارشیپ چیست؟
جمع‌بندی مطالب
گوگل اسکولار یک موتور جستجوی قدرتمند و به‌روز است که منابع علمی معتبر زیادی را می‌توان در آن پیدا کرد. در این صورت دانشجویان و پژوهشگران می‌توانند برای تهیه پایان‌نامه‌ها یا مقالات خود از منابع مختلف آن استفاده کنند. تنها کافی است با ویژگی‌ها و امکانات این موتور جستجوی قدرتمند گوگل آشنایی داشته و با اطمینان از معتبربودن مقاله به جستجو در آن بپردازند.
