انتشار مقاله علمی در مجلات می تواند مسیر تحصیلی و شغلی را هموارتر کند. همه مقالاتی که نوشته می شود، صلاحیت چاپ در یک ژورنال بین المللی و یا نشریه معتبر داخلی را ندارند. در این مورد علاوه بر اعتبار مقاله، انتخاب نشریه نیز اهمیت زیادی دارد. برای اینکه مقاله شما دارای امتیاز بالاتری باشد باید با اصول و قواعد نوشتن در انواع مقالات علمی آشنا باشید. مجلات مختلف با توجه به سر فصل ها و قوانین داخلی، اسامی گوناگونی را برای مقاله های علمی در نظر می گیرند.
در نظر داشته باشید که قوانین چاپ و انتشار مقالات در مجلات علمی، یکسان نیست. قبل از تنظیم محتوا بهتر است جزئیات بیشتر را از همان پایگاه اطلاعاتی دریافت کنید.
تقسیم بندی انواع مقالات علمی از لحاظ ساختار و محتوا
انواع مقالات علمی در مجلات علمی داخلی و خارجی منتشر می شوند. از معروف ترین ژورنال های بین المللی می توان به تامسون رویترز اشاره کرد که مقالات ISI را در لیست چاپ دارد. مجلات علمی داخلی نیز به صورت تخصصی در این زمینه فعالیت دارند و برای چاپ مقالات، محدودیت هایی را اعمال می کنند. انواع مقاله علمی از نظر محتوایی و ساختار عبارتند از:
مقاله اصیل پژوهشی(original research)
این مقالات نتیجه تحقیق و بررسی عینی و عملی نویسنده است. هدف از نگارش مقالات پژوهشی، یافتن پاسخ برای یک سوال بی جواب است. پژوهشگران زیادی در این زمینه فعالیت دارند و حاصل تحقیقات خود را به صورت مقاله، نگارش می کنند. اصول و قواعد اخلاقی در تنظیم این نوع مقالات به اندازه روش تحقیق، اهمیت دارد.
استفاده از مقالات دیگر پژوهشگران و به نوعی سرقت علمی- ادبی، جایی در این حوزه ندارد. هدف تولید محتوایی ارزشمند و کاملا نوآورانه است. مقالات اصیل پژوهشی دارای محتوایی بکر و جدید هستند و در پیشرفت علمی نقس به سزایی دارند. ذات پژوهش با کپی مطالب دیگر محققین کاملا متفاوت است.
نویسنده مقاله پژوهشی می تواند مجلات داخلی و خارجی را برای چاپ، در نظر بگیرد. البته اعتبار انتشار این مقالات در ژورنال های بین المللی و ISI بسیار بیشتر است.
مقاله تحليلی(Analytical article)
این نوع مقالات علمی جایگاه زیادی در ارتقا دانش دارند. محتوای ارائه شده، جدید نیست اما به نوعی تکمیل کننده منابع قبلی است. در واقع نویسنده می تواند از نتیجه تحقیقات دیگر پژوهشگران استفاده کند. البته طرح نظریه جدید بر اساس منابع قبلی اهمیت زیادی دارد. هدف از تحلیل، ارائه استدلال محکم و منطقی در تاکید یا تکذیب، نظریه های پیشین است.
مقاله مروری (Review Article)
یکی دیگر از انواع مقالات علمی در این بخش مورد بررسی قرار گرفته. در این نوع مقالات به تحقیق در یک موضوع مشخص پرداخته شده و نویسنده خلاصه ای از بررسی موضوعات را تنظیم می کند. مرور پژوهش ها و ارائه تحلیل و تفاوت و موانع موجود در نیل به موضوع، ساختار اصلی این مقالات را تشکیل می دهد.
مقالات مروری به انواع مختلفی تقسیم می شوند از جمله این موارد:
-مقاله مروری روایتی (Narrative Review)
-مقاله مروری نظام مند (Systematic Review)
-مرور بهترین شواهد (Best Evidence)
-گزارش‌های کوتاه (short letters or reports)
-مطالعات موردی (case-study)
-مقاله نظری (opinion article)
-نقد و بررسی کتاب (book review)
تقسیم بندی انواع مقالات علمی از لحاظ محل انتشار
نویسندگان از سراسر جهان می توانند مقالات خود را برای چاپ در نشریات علمی ارائه دهند. از این نظر قوانین داخلی پایگاه اطلاعاتی تعیین کننده، پذیرش یا عدم پذیرش مقاله است. از نظر محل انتشار، این مقالات به دو گروه تقسیم می شوند:
مقاله ژورنالی
نگارش مقالات ژورنالی از حساسیت بیشتری برخوردار است. از نظر اعتبار نیز کفه سنگین ترازو به نفع این نوع مقالات است. مقالاتی که برای چاپ نشریات پایگاه های اطلاعاتی معتبر، مناسب هستند در این گروه قرار دارند. چاپ در مجلات معتبر isi, isc, scopus و مجله علمی پژوهشی داخلی، هدف اصلی نویسنده از نگارش مقاله است.
مقاله کنفرانسی
به طور مشخص از این مقالات برای ارائه کنفرانس استفاده می شود. در برخی از همایش ها امکان چاپ مقالات کنفرانسی هم وجود دارد. در این صورت بهترین مقالات شانس نشر در یک مجله معتبر علمی را دانرد.
انواع مقالات علمی از لحاظ سطح دسترسی
برخی مجلات برای چاپ مقاله، مبلغی را دریافت می کنند. البته امکان چاپ مقاله علمی به صورت رایگان نیز در برخی نشریات وجود دارد. این موضوع در دسترسی به مقالات، تاثیرگذار است. از این لحاظ هم برای مولف و هم برای خوانندگان، محدودیت هایی وجود دارد.
الف- مقاله Open access
برای چاپ این مقالات لازم است تا نویسنده، مبلغی را پرداخت کند. در این صورت مجله مورد نظر، مقاله شما را در دسترس تعداد زیادی از خوانندگان قرار خواهد داد. این هزینه تنها از مولف دریافت می شود وخواننده ها مبلغی نمی پردازند و به رایگان از مقالات استفاده می کنند.
ب-مقاله close access
برعکس مورد قبل، برای چاپ مقالات به این شیوه، هیچ هزینه ای از مولف دریافت نمی شود. البته خواننده ها برای استفاده از مقالات، ناچار به پرداخت هزینه آن هستند. در عرف رایج به این نوع مقالات،پولی گفته می شود و استفاده از آن برای عموم آزاد نیست.
انواع مقالات علمی بین المللی
این نوع مقالات دارای اعتبار بیشتری هستند و مزایای زیادی را برای نویسنده به همراه دارند. در یک تقسیم بندی ساده می توان مقاله های بین المللی را در ۳ گروه قرار داد:
۱-مقالات ISI
آکادمی Institute for Scientific Information به اختصارISI از معتبرترین پایگاه های علمی در نشر مقالات تخصصی است. برای چاپ مقالات در این پایگاه، قوانین ویژه ای وجود دارد. در واقع تعداد مجلات عضو در پایگاه علمی موسوم به ISI خیلی زیاد نیست. به همین دلیل سخت گیری برای پذیرش مقاله و چاپ در این نشریات زیاد است اما می تواند رزومه خوبی برای مولف باشد. اگر قصد ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر را داشته باشید، داشتن چند مقاله ISI کمک بزرگی است.
۲-مقالات SCOPUS
اسکوپوس با ناشر هلندی توانسته تعامل خوبی با موسسه های علمی برقرار کند. چاپ انواع مقالات علمی در این نشریات دارای اهمیت زیادی است. بنابراین با مقاله ضعیف توفیق زیادی برای چاپ مقاله اسکوپوس نخواهید داشت.
۳-انواع مقالات علمی ISC
این پایگاه اطلاعاتی ویژه محقق ها و پژوهشگران اسلامی بنا شده. در لیست بزرگترین پایگاه های علمی-اطلاعاتی مقالات ISC بعد از ISI و SCOPUS قرار دارند. این نوع مقالات در ارتقا و رشد علمی دنیای اسلام نقش به سزایی دارند.
چنانچه می خواهید مقاله ای را در یکی از پایگاه های داخلی و یا خارجی به چاپ برسانید، ابتدا از مقررات نشریه مطلع شوید. مجلات علمی ضوابط و مقررات خاص و متفاوتی را دارند. در صورتی که مقاله شما شرایط لازم برای انتشار در یک نشریه را ندارد، همیشه می توانید مجلات دیگر را نیز امتحان کنید.
