دانشجویان خصوصا در مقطع کارشناسی‌ارشد با مشکلات زیادی در زمان ارائه پایان‌نامه روبرو می‌شوند. این مسئله را می‌توان عدم آشنایی آنان در برخورد با چنین موقعیت‌هایی دانست. اما نکته اینجاست که به‌طور معمول، اولین مشکلی که دانشجویان در زمان نگارش پایان‌نامه ارشد با آن روبرو می‌شوند، انتخاب موضوع است. همواره متخصصان و اساتید به این مسئله تاکید دارند که موضوع پایان‌نامه باید کاملا جدید و البته خلاقانه باشد. به هیچ عنوان نباید به سراغ موضوعاتی بروید که قبلا در رابطه با آن پژوهش‌هایی صورت گرفته. این مسئله خصوصا در رابطه با پژوهش‌های ایرانی بسیار حائز اهمیت است. این دو مورد به‌خودی‌خود مسئله انتخاب موضوع پایان‌نامه را سخت می‌کند که فارغ از سایر مسائل مرتبط است. با توجه به اهمیت این موضوع در ادامه این مقاله در نظر داریم توضیحاتی خدمت شما ارائه دهیم تا پژوهش شما نوآورانه و جدید باشد.
نکاتی برای انتخاب موضوع پایان‌نامه ارشد
در وهله اول باید بدانید که انتخاب موضوع پایان‌نامه ارشد خود مراحلی دارد که آگاهی از آنان کمک می‌کند موضوعی جدید و خلاقانه را درنظر گیرید. در ادامه با این مراحل آشنا خواهید شد؛
۱. منابع هسته را شناسایی کنید
در اولین قدم از انتخاب موضوع پایان‌نامه ارشد، شناسایی منابع هسته بسیار حائز اهمیت است. این منابع می‌تواند شامل کتاب، مجله و هر منبعی باشد که قابلیت استناد دارد. به‌طور معمول این منابع از بیشترین تاثیر در رشته تحصیلی شما برخوردارند. مطمئنا برای پیدا کردن این منابع کار بسیار سختی پیش‌رو دارید و باید تحقیقات و مطالعات گسترده‌ای انجام دهید. نکته قابل توجه اینجاست که در فصل آخر پایان‌نامه نیز باید بخشی را به عنوان پیشنهادات پژوهش درنظر گیرید و از منابع مورد استفاده نیز نام ببرید.
۲. در اینترنت جستجو کنید
امروزه اینترنت انجام بسیاری از کارها را ساده‌تر کرده و دسترسی‌ها نیز امکان‌پذیرتر شده است. شما در عصر ارتباطات به راحتی می‌توانید در رابطه با هر موضوعی که می‌خواهید جستجو کرده و نتایج بی‌نهایتی را بدست آورید. این مسئله در رابطه با موضوعات روز رشته تحصیلی شما نیز صدق می‌کند و به عنوان یک راهکار بسیار مهم تلقی خواهد شد.
۳. در همایش‌ها و کنفرانس‌ها شرکت کنید
یکی دیگر از مواردی که در انتخاب موضوع پایان‌نامه ارشد کمک‌کننده خواهد بود، شرکت در همایش‌ها و کنفرانس‌های مرتبط با رشته تحصیلی‌تان می‌باشد. در واقع این گردهمایی‌ها به شما این فرصت را خواهد داد تا نسبت به موضوعات روز رشته تحصیلی خود آگاه شده و به بحث و گفت‌وگو با اطرافیان و شرکت‌کنندگان و حتی اساتید بپردازید. مطمئن باشید که این مسئله تاثیر بسیار زیادی در انتخاب نهایی موضوع پایان‌نامه شما خواهد داشت.
۴. اخبار روز را دنبال کنید
مسئله مهمی که در حین انتخاب موضوع و انجام پایان‌نامه ارشد باید به آن توجه داشته باشید این است که موضوع شما باید این توانایی را داشته باشد که موضوعی را برطرف نماید یا بر پیکره علمی رشته تحصیلی شما چیزی را بیفزاید. از همین رو بسیار حائز اهمیت است که موضوعات و اخبار مرتبط با حرفه و رشته تحصیلی‌تان را دنبال کنید تا از موضوعات جذاب روز و البته مشکلات مردم آگاهی پیدا نمائید. نکته قابل توجه اینجاست که انتخاب موضوع پایان نامه با کمک موضوعات روز می تواند تا حدود زیادی تکراری نبودن موضوع پایان نامه را نیز تضمین کند.
۵. به جستجو در پایگاه‌های مرتبط بپردازید
تا حد امکان تلاش کنید تا انتخاب موضوع پایان‌نامه شما تنها به مطالعات و پژوهش‌های داخل کشور محدود نشود. شما باید پای‌تان را فراتر قرار دهید و به شناسایی و بررسی پایگاه‌ها و فهرست پایان‌نامه‌های انجام شده در مراکز اطلاعات ملی یا وب‌سایت‌های دانشگاه‌های معتبر در خارج از کشور نیز بپردازید. هر چند که منابع مورد استفاده شده برای انجام تحقیقات و خصوصا پایان‌نامه ارشد بیشتر باشد ذهن‌تان برای انتخاب موضوع نهایی نیز بازتر خواهد بود. علاوه بر اینکه باید بدانید چطور برای انتخاب موضوع پایان نامه تحقیق کنید، معیارهای دیگری نیز در انتخاب موضوع پایان نامه وجود دارد که به آن قدرت می بخشد.
۶. علاقمند بودن و تسلط‌تان را درنظر بگیرید
موضوع مهم دیگری که در انتخاب موضوع پایان‌نامه خصوصا در مقطع کارشناسی ارشد باید به آن اهمیت دهید؛ علاقمند بودن شما و البته تسلط‌تان به موضوع انتخاب شده می‌باشد. زمانی که شما نسبت به عنوان و موضوع پایان‌نامه‌تان علاقمند باشید قدرت تجزیه‌وتحلیل، تحلیل آماری، توانایی برقراری ارتباط با جامعه مورد تحقیق و… نیز به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل است که اکثر اساتید در راستای انتخاب موضوع همواره از دانشجویان این پرسش را مطرح می‌کنند که به کدام بخش از موضوعات مرتبط با رشته تحصیلی‌شان علاقمند هستند.
۷. پژوهش‌پذیر باشید
همه ما به این مسئله آگاهی داریم که پایان‌نامه مربوطه باید کاربردی باشد و این توانایی را داشته باشد که به این نیاز مهم پاسخ دهد. نکته مهم بعدی به استفاده از نتایج آن در کوتاه مدت و البته میان مدت مربوط می‌شود. زمانی که سایر محققان و پژوهشگران بتوانند از نتایج بدست آمده استفاده نمایند، در آن صورت است که می‌توان ایمان داشت که تحقیقات شما کاملا در مسیر درستی قرار داشته است.
۸. هدفمند باشید
قبل از اینکه به سراغ انتخاب موضوع و انجام پایان نامه در مقطع کارشناسی ارشد بروید، باید این سوال را از خود بپرسید که هدف شما از انتخاب این موضوع چیست؟ چه نتیجه‌ای را در انتها می‌خواهید بدست آورید؟ زمانی که نتوانید پاسخ‌های درستی برای این پرسش‌ها پیدا کنید مطمئن باشید که کاملا بی‌هدف هستید و از نتایج بدست آمده نیز راضی نخواهید بود.
۹. زمان را درنظر بگیرید
تلاش کنید موضوع انتخابی شما برای پایان‌نامه ارشد در زمان مشخص برای ارائه و دفاع در برابر داوران آماده شود.
۱۰. به تحقیقات پیشین وفادار بمانید
نکته‌ای که می‌توانید آن را در انتخاب موضوع پایان‌نامه لحاظ کنید این است که موضوع شما می‌تواند ادامه یک تحقیقی از گذشته باشد. از همین‌رو تنها با نگاهی جدید و البته از زاویه دیدی متفاوت می‌توانید به موضوعات قبلی نگاه کنید و راهکارهای تازه و خلاقانه‌ای را ارائه دهید.
